Cụ Nguyễn trường Tộ :

 NGUYỄN TRƯỜNG TỘ - MỘT KIẾP SA CHÂN MUÔN KIẾP HẬN

Trời đã cho nước Nam một người kiệt xuất như Nguyễn Trường Tộ, sao lại không cho người nước Nam biết mà dùng ông. Trước khi được biết như một danh nhân, kiến trúc sư, nhà hoạt động xã hội, Nguyễn Trường Tộ đã có một đời thăng trầm, nhiều nỗi niềm khôn nguôi.

Nguyễn Trường Tộ là người có tư chất thông minh, hễ liên quan đến học tập là ông đều dụng công, điều gì đã học là sẽ nhớ không quên, suy xét nghĩa lý tới cùng, có điều ngờ là hỏi ngay. Ham học là thế nhưng ông không thi thố, khảo thí gì cả vì chán ghét cái lối học hư văn không chút thực dụng. Với ông cái lối thi cử, viết văn ấy chẳng bổ ích gì, chỉ làm cho người học ngày thêm cái bệnh văn nhược.

Một nhà thờ nhận Nguyễn Trường Tộ làm thầy dạy Hán văn. Vị giám mục tại đây thấy ông thông minh nên dạy ông học tiếng Pháp, khoa học phổ thông và sau đó gửi ông sang Tây. Con đường học vấn của Nguyễn Trường Tộ từ đó mà mở rộng và tiếp nhận chính trị, học thuật và kỹ nghệ của Pháp.

Trở về nước, Nguyễn Trường Tộ vừa giúp vua Tự Đức cải tiến máy móc, thợ thầy, vừa dâng nhiều bảng điều trần mong nhà vua vì nhiều lẽ mà nên cải cách, duy tân đất nước. Kể cả khi không nhận được hồi đáp, Nguyễn Trường Tộ sau đó vẫn tiếp tục gửi rất nhiều điều trần, bày tỏ học vấn, tư tưởng và kiến thức của mình với lời lẽ tha thiết, tâm huyết với hy vọng một cuộc đổi mới.

Tư duy vượt thời đại của Nguyễn Trường Tộ được thể hiện trong nhiều mặt như cải cách bộ máy chính quyền, kinh tế, giáo dục và thương nghiệp. Ông được ví với Fukuzawa Yukichi - vị kiến trúc sư huyền thoại của nền Duy Tân Minh Trị tại Nhật Bản. Gọi Nguyễn Trường Tộ là người đi trước thời đại bởi những điều được ông trình bày trong các bản điều trần từ thế kỷ XX là những điều chúng ta đang làm ngày nay.

Là một tiền nhân lạc thời, những tư tưởng của Nguyễn Trường Tộ cũng đã được một số nhân sĩ đương thời nhận ra, đáng tiếc là chưa được triều đình công nhận và trực tiếp phát huy. Ông tạ thế khi chỉ mới 42 tuổi với nỗi niềm khôn nguôi trước vận mệnh nước nhà.

– Lược trích DANH NHÂN VIỆT NAM của tác giả Doãn Kế Thiện

Tất cả cảm xúc:

3,1K3,1K